Publiek komt oren en ogen tekort bij opzwepende Tielman Brothers

Halverwege de jaren vijftig ontvlamt in Amerika in alle hevigheid de rock & roll. Andere landen, zoals Engeland en Duitsland, haken al snel in. De Nederlandse media – radio, televisie en pers – houden de boot opzichtig af. Hier geniet men liever onder klanken van een wiegend walsje, dixielanddeuntje of een sentimenteel liedje van de zoete vruchten van de wederopbouw. Althans, zo besluiten zij die het voor het zeggen hebben. “Rock & roll”, vindt ook het blad Panorama, “is een nachtmerrie in een dollarritme. Het geluid dat een spoor van verbijstering, verwildering, afschuw en laaiend enthousiasme door Amerika heeft getrokken.”
Er is dan ook een impuls van buitenaf nodig om de volledig ingedutte Nederlandse cultuur op te schudden. Die arriveert in de vorm van een aanzienlijke groep Indische burgers en KNIL-militairen en hun gezinnen die na de oorlog naar Nederland komt. Onder hen het gezin Tielman, met de broers Andy (gitaar, zang), Reggy (gitaar), Ponthon (bas) en Loulou (drums). Soms aangevuld met hun zusje Jane (zang) hebben ze in Nederlands Indië (en het latere Indonesië) al een heel muzikaal leven achter de rug als de Timor Rhythm Brothers, waarmee ze een mix van Indische muziek en actuele Amerikaanse klanken brengen. Het is een aanstekelijke cocktail die het vooral goed doet bij de aanvankelijk nog aldaar gelegerde Nederlandse militairen.

In Nederland strijkt het gezin aanvankelijk neer in Breda. Later wordt definitief voor Den Haag gekozen. De vier broers maken er al snel naam, eerst nog als The 4 T’s, later als The Tielman Brothers. In 1958 treden ze op tijdens de Wereldtentoonstelling in Brussel. De jonge band maakt avond na avond diepe indruk met de opzwepende rock & roll en – niet in de laatste plaats – een voor die tijd ongekend wilde act. Sprongen van het drumstel, jongleren met gitaren, slaan op de snaren en perfect simultane dansjes – het publiek komt ogen en oren te kort. De shows bezorgen hen ook het eerste platencontract: in 1958 verschijnt de single Rock Little Baby Of Mine uit via het Belgische Fernap label, eigendom van de broers Ferry en Nap Vlasselaar.

De volgende singles, o.a. Record Hop, My Maria en 18th Century Rock, komen gewoon in Nederland uit. Het laatste nummer wordt op de vaderlandse televisie vertolkt. Nog steeds spreekt heel beschaafd Nederland schande van de capriolen, waarbij ook het gebruik van een melodie van Mozart hen ernstig wordt aangerekend. Opvallend genoeg scoren Peter Koelewijn en zijn Rockets in 1960 zonder noemenswaardige tegenwerking wel een eerste Nederlandstalige rock & roll-hit met Kom Van Dat Dak Af.

The Tielman Brothers hebben nauwelijks tijd om hier wakker van te liggen. Het engagement in Brussel heeft een schat aan internationale contacten opgeleverd. Vooral Duitse clubeigenaren blijken een enorm zwak te hebben voor de spectaculaire shows van de band. Het is dan ook bij onze oosterburen dat The Tielman Brothers uitgroeien tot een absolute top-act, met gages, auto’s en andere luxe die daar bij horen. Het succes in Nederland blijft daarbij vergeleken wat beperkt. Wel opent de band de deuren voor talloze andere Indo-groepen, zoals The Black Arrows, The Crazy Rockers, The Crazy Strangers, The Javalins en The Hot Jumpers. In het vertrouwde Den Haag staat de band overigens wel altijd voor volle zalen. Zo leggen de Tielman Brothers er zelfs de basis voor een vruchtbare lokale scene die groepen als The Motions, The Golden Earrings, Shocking Blue en Q65 oplevert.

Zowel voor de Nederlandse als Duitse markt worden singles en albums opgenomen. The Tielman Brothers On Stage is een 10-inch album dat een goede impressie van de optredens geeft. Een titelloos studiodebuut uit 1964 maakt ook diepe indruk. Dat jaar gaat ook de boeken in als het moment waarop de band piekt, zij het vooral op de internationale podia. Toch is 1964 ook een breekpunt. Na langdurige interne strubbelingen stapt Ponthon op. Reggy en Andy raken betrokken bij een ernstig auto-ongeluk. Het herstel van de laatste vergt vele maanden.
Een jaar daarop is de band weer helemaal terug en steelt ouderwets de show als de huisband van het Palais de Danse, een aanbouw van het Kurhaus in Scheveningen. In datzelfde jaar wordt ook eindelijk een eerste Nederlandse hit gescoord met het lieflijke Maria, overgeheveld uit de succesvolle musical en film West Side Story. In 1967 halen de Tielman Brothers zelfs de Top 10 met het al even ingetogen Little Bird. Nachtclubs, casino’s en danszalen, nog steeds vooral in Duitsland, bezorgen de band ook in de jaren die volgen een volgeboekte agenda. Toch begint de band uit de pas te lopen met de heersende trends en raakt daarmee steeds meer uit beeld.
In de jaren tachtig wordt het stil rond de ooit zo luidruchtige band. Vanaf 1990 toert er toch weer een versie van The Tielman Brothers rond, die aangevoerd wordt door Andy en Loulou. Andy Tielman blijft ook onder eigen naam albums maken. Hoewel het succes elders altijd groter is geweest, wordt in 2008 toch ruimhartig onderstreept hoe belangrijk The Tielman Brothers ook voor het ontstaan van de Nederlandse popmuziek zijn geweest. Tijdens een grootschalig evenement in de Heineken Music Hall in Amsterdam wordt met optredens van verschillende generaties bands en artiesten teruggeblikt op een halve eeuw Nederlandse popmuziek. Het uit 1958 stammende debuutplaatje Rock Little Baby Of Mine van The Tielman Brothers wordt daarbij definitief uitgeroepen als de eerste Nederlandse popsingle ooit. Vanzelfsprekend is Andy Tielman aanwezig en betovert de uitverkochte zaal met zijn nog altijd magische gitaarspel en charismatische uitstraling.
Het zal het laatste wapenfeit blijken dat onder de legendarische Tielman-vlag plaatsvindt. Zowel Jane, Loulou als Ponthon zijn al eerder overleden. In 2011 ontvalt ook Andy ons, drie jaar later gevolgd door Reggy. In de achterliggende jaren is in boeken, documentaires en beschouwingen benadrukt hoe belangrijk The Tielman Brothers voor het ontstaan van de Nederlandse popmuziek zijn geweest. Hun komst markeerde het einde van de gezapige jaren vijftig en het begin van een nieuw, opwindend tijdperk.
Alle singles van The Tielman Brothers zijn nu, inclusief alle originele b-kanten, verzameld op het 54 tracks tellende The Golden Years Of Dutch Pop Music. Bestel bij Bol:

Door Robert Haagsma